Peuterproject

Gedeelde Werelden - Jong ontmoet Oud
 

 Inleiding
 De voordelen van een project voor kinderen
 Een bijdrage aan pedagogische doelstellingen
 Ouders van de kinderen
 
 Interview Radio Purmerend NIEUW

 

Inleiding

In de activiteitenruimte zijn de bewoners net klaar met koffiedrinken. Meneer Frederik zit in zijn stoel in de hoek te slapen. Verderop aan tafel zitten mevrouw Jansen en mevrouw Ieping om zich heen te kijken en mevrouw Geurts zit voorover-gebogen in haar stoel. Alleen mevrouw Huizinga loopt rond. Zij staat bij de glazen deur en kijkt naar de overkant van de gang. 'Kijk, kijk, o, o, kijk', roept en zwaait.
Aan de overkant van de gang, in de peuterspeelzaal, staat een jongetje met zijn neus tegen de glazen deur gedrukt. Hij zwaait terug naar mevrouw Huizinga. Achter hem staan de peuters te dringen, klaar voor hun bezoek aan de opa's en oma's.
Dan gaat de deur open. 'Zij komen!', roept mevrouw Huizinga en enkele seconden later komen de peuters met het nodige lawaai binnen. Mevrouw Geurts gaat rechtop zitten en steekt met een grote glimlach haar hand uit naar een meisje. Mevrouw Jansen klapt in haar handen en roept verrukt: 'Dag lieve schatjes.' Alleen meneer Frederik slaapt door. Een jongetje ziet dit en loopt op hem af. Hij schudt voorzichtig aan zijn arm. Meneer Frederik kijkt geïrriteerd op, ziet het jongetje en lacht hardop. Tien minuten later zit hij aan tafel samen te tekenen met het jongetje, terwijl mevrouw Ieping, tot groot plezier van de peuters aan weerszijde van haar, een zelfverzonnen liedje zingt .....
Peuterprojecten zijn projecten waarbij peuters regelmatig op bezoek gaan bij bewoners van een verzorgings- of verpleeghuis en gezamenlijke activiteiten ondernemen, zoals spelletjes doen, liedjes zingen, verjaardag vieren of tekenen. Op een natuurlijke wijze komen deze leeftijdsgroepen tot stimulerende interacties. De komst van peuters in een verzorgings- of verpleeghuis levert een belangrijke bijdrage aan het doorbreken van het isolement waarin veel ouderen verkeren. Het contact met de kinderen stimuleert onder meer de alertheid en communicatiebereidheid van de ouderen en biedt hun een vreugdevolle ervaring. Bovendien doen de kinderen op een ongedwongen wijze een beroep op het verzorgend vermogen van de ouderen. De peuters ervaren op hun beurt dat het leuk is om met de ouderen te spelen en de onvoorwaarlijke aandacht van de ouderen heeft op hen een rustgevend effect.
Bewoners en peuters worden zorgvuldig geselecteerd om ervoor te zorgen dat de bezoeken voor beide groepen een aangename ervaring vormen.

Enkele onderzoeksresultaten:

Peuterprojecten komen niet alleen ten goede aan peuters en dementerende ouderen, ook de overige, niet-dementerende bewoners, de ouders van de peuters en de betrokken beroepskrachten ervaren het project als een leerzame en bovenal plezierige ervaring.

Peuterprojecten dragen bij aan verbetering van de kwaliteit van zorg voor zowel peuters als ouderen. In Nederland ziet men dan ook een toenemende belangstelling voor peuterprojecten en vormen zij op steeds meer plaatsen een onderdeel van het dagelijks leven. Op plaatsen waar een project wordt gestart, ontbreekt het niet aan enthousiasme, integendeel.
 
 top

De voordelen van een project voor kinderen

Als de leidster vraagt wie van de kinderen mee wil naar de opa's en oma's, dan rennen zij bijna allemaal naar de deur. Altijd willen er meer kinderen mee dan meekunnen. Eenmaal bij de opa's en oma's reageren de kinderen op een spontane, zachte en onbevangen manier op de ouderen. Tijdens hun bezoek zijn zij over het algemeen ook rustiger dan op de peuterspeelzaal of buitenschoolse opvang, zij stoeien minder en luisteren beter. De kinderen genieten duidelijk van de bezoeken aan de ouderen. Uit diverse onderzoeken is bovendien gebleken dat een project ook positieve effecten heeft op lange termijn.

Kinderen krijgen aandacht van de opa's en oma's

De kinderen noemen de ouderen die zij bezoeken meestal opa en oma. Voor een deel vervullen deze ouderen een grootouderrol. Zij schenken de kinderen persoonlijke aandacht, tonen affectie en reageren bezorgd. Vooral kinderen die weinig contact hebben met hun grootouders, omdat die bijvoorbeeld ver weg wonen en voor kinderen die een opvang bezoeken op sociale en medische indicatie kan dit belangrijk zijn.
Alhoewel de ouderen grootoudergedrag vertonen en de kinderen hen opa of oma noemen is de relatie tussen de kinderen en de bewoners niet helemaal vergelijkbaar met de relatie tussen grootouder en kleinkind. Persoonlijke relaties, die een kenmerk zijn van de relatie tussen grootouder en kleinkind, komen nauwelijks voor. De contacten tussen de bewoners en de kinderen zijn daarvoor te wisselend. Een enkele keer ontstaat er een persoonlijke relatie tussen een kind en een bewoner, het kind gaat dan bijvoorbeeld altijd bij dezelfde opa of oma zitten. Toch is zoiets eerder een uitzondering dan regel.

Kinderen ontwikkelen sociaal gedrag .....

'Je ziet soms, bijvoorbeeld als een oma zingt of een balspel speelt dat zij niet helemaal kan doen, dat een peuter de bewoner erop wijst dat hij het niet goed doet en laat zien hoe het wel moet. Kinderen helpen de ouderen.' (peuterleidster)
Het ontwikkelen van sociaal gedrag, leren delen, helpen en samenwerken, vormt vooral bij peuters een belangrijk onderdeel van de sociale ontwikkeling. De ontwikkeling van sociaal gedrag wordt ondermeer bevorderd door regelmatige contacten met ouderen. Kinderen die regelmatig ouderen bezoeken zijn eerder geneigd te delen, willen meer helpen en iets meer samenwerken dan kinderen die niet meedoen aan zo'n project. Dit sociaal gedrag van kinderen blijkt uit waarnemingen tijdens bezoeken. De kinderen delen vrijwillig dingen met de bewoners, bijvoorbeeld stiften en papier en werken met plezier met hen samen, bijvoorbeeld aan een tekening. Daarnaast helpen de kinderen de bewoners vaak, vooral door ze te vertellen hoe zij dingen moeten doen.
 
... gedragen zich anders ten opzichte van ouderen

De kinderen reageren tijdens een bezoek aan de opa's en oma's op een enthousiaste, onbevangen en spontane manier. Dit neemt niet weg dat zij in het begin toch even moeten wennen. Meestal wil een "nieuw" kind mee omdat de andere kinderen zo enthousiast reageren. Na verloop van tijd verandert hun gedrag ten opzichte van ouderen. Deze verandering van gedrag vindt niet alleen plaats tijdens de bezoekjes, maar ook daarbuiten. Ook op verjaardagsfeestjes, in de wachtkamer van de huisarts of in de supermarkt, leggen de peuters sneller en gemakkelijker contact met ouderen en reageren zij op positieve manier op ouderen. Door het contact met de opa's en oma's leren de kinderen dat ouderen erbij horen, dat ouderen gelukkig kunnen zijn en dat ouderen, net als alle andere mensen, leuk kunnen zijn.
 
 top

Een bijdrage aan pedagogische doelstellingen

Deze doelstellingen zijn in de eerste instantie gericht op de ontwikkeling van de kinderen. De bezoeken aan de bewoners van het verzorgings- of verpleeghuis kunnen bijdragen aan deze doelstellingen. Zo kunnen de gesprekken die de kinderen met de bewoners voeren en de taalspelletjes die zij samen ondernemen de taalontwikkeling van de peuters stimuleren.

Stimulering van de sociale ontwikkeling

Een belangrijk onderdeel van de sociale ontwikkeling bij peuters vormt het ontwikkelen van sociaal gedrag: leren delen, helpen en samenwerken. Uit onderzoek is gebleken dat peuters die deelnemen aan peuterprojecten sneller dergelijk gedrag ontwikkelen dan hun leeftijdsgenoten die niet aan het project deelnemen. Ook sociale gewoonten, zoals handen schudden, groeten, luisteren en converseren, worden tijdens de bezoeken gestimuleerd.

Kinderen in contact brengen met hun omgeving

Veel peuterspeelzalen en opvanginstellingen willen voorkomen dat een aparte kinderwereld wordt gecreëerd. Daarom streven zij ernaar de kinderen op gezette tijden in contact te brengen met hun omgeving door activiteiten buiten de speelzaal of opvang te organiseren. Bezoeken aan verzorgings- en verpleeghuizen kunnen een onderdeel vormen van dergelijke activiteiten en de peuters leren daarmee dat ouderen deel uitmaken van de samenleving.

Leren omgaan met mensen die anders zijn

Afgezien van de eigen grootouders maken oude mensen immers nauwelijks deel uit van de leefwereld van het kind. Door de kinderen in contact te brengen met mensen die anders zijn, leren de kinderen respect te hebben voor anderen, open te staan voor verschillen en rekening te houden met anderen. De kinderen leren al snel dat de ouderen anders zijn en hun gedrag moeten aanpassen. Na verloop van tijd ziet men bijvoorbeeld dat de kinderen automatisch rustiger worden wanneer een bewoner in de omgeving is.

'Als wij langs het verzorgingshuis fietsen, wijst Jaap de laatste tijd steeds naar het gebouw en roept hij 'opa, oma'. Ook op straat en in de supermarkt wijst hij vaak naar ouderen. Hij lijkt opeens door te hebben dat de wereld vol zit met opa's en oma's. (ouder van een peuter)
 top

Ouders van de kinderen

Deze projecten hebben ook positieve effecten op de ouders. Doordat de ouders bij sommige uitvoeringsvarianten hun kinderen halen en brengen komen zij in contact met ouderen. Voor die tijd hadden de meesten van hen geen tot weinig contact met ouderen. Ook komen de ouders vaak voor het eerst in een verzorgings- of verpleeghuis en voor het eerst in contact met dementie. Omdat hun kind deelneemt aan het project, krijgen zij ook informatie over verzorgings- of verpleeghuizen, over de bewoners en dementie. Hierdoor neemt hun kennis over verzorgings- of verpleeghuizen, ouderen en dementie toe en ontstaat bij hen een realistischer en genuanceerder beeld daarover. Daarnaast zien de ouders dat hun kinderen plezier beleven aan hun bezoeken aan de ouderen.
Het contact stimuleert ook tot het nadenken over hun eigen ouder worden en het ouder worden van hun ouders. De laatsten zijn veelal nog een generatie jonger dan de ouderen in het verzorgings- of verpleeghuis. De ouders van de kinderen gaan nadenken over wat het betekent om oud te worden, wat de gevolgen van veroudering voor hun eigen ouders kunnen zijn en hoe omgegaan kan worden met het ouder worden. Hierdoor ontstaat bij hen niet alleen meer begrip voor ouderen, maar bereiden zij zich voor op hun eigen ouder worden en op dat van hun ouders.
'Je gaat je voorstellen hoe het zou zijn om oud te zijn en hier te zitten en ook hoe het voor je ouders zou zijn. Omdat je zo vaak bij het bejaardenhuis naar binnenloopt komt het allemaal dichterbij te staan.' (ouder van een peuter)
 top

Bron: Gedeelde Werelden, Peuters op bezoek in verzorgings- en verpleegtehuizen
Auteur: Christana Mercken
Uitgeverij: NIZW Gedeelde wereld
Gedeelde wereld
M. Hamelink & Coos Visser
ISBN: 90 5050 517-1
NIZW bestelnummer: E223101
Email: Bestel@nizw.nl


 
Stuur deze pagina naar een ander
 
Meer informatie? Email: redactie@pinkelotje.nl
terug naar Pinkelotje